همزادی دین و تمدن؛ بن مایه انگاره های تمدنی سیدحسین نصر

این نوشتار گزارشی از انگاره های تمدن شناسانه سیدحسین نصر در کلی ترین برش آن و بدون لحاظ تمدنی خاص است. درعین حال، امکان سنجی ارجاع این انگاره ها به انگاره یا نظریه ای مرکزی به نام همزادی دین و تمدن را عهده دار است. در این راستا، پس از معلوم کردن جایگاه تمدن در حیات بشر از دیدگاه نصر، نظریه کلان تمدن شناسانه وی، یعنی همزادی دین و تمدن را معرفی می کند و سپس به برخی نتایج حاصل از این نظریه درباره معنای حضور در یک تمدن و تعلق به آن، نیروی پیش برنده تمدن، چگونگی تأسیس و احیای تمدن ها، تعریف تمدن و ملائمت آن با نظریه همزادی، تقسیم تمدن ها و ارتباطات بیناتمدنی نیز می پردازد. ضمن آنکه برخی جنبه های مهم دیگر مانند بررسی جلوه های متکثر درون یک تمدن را نیز بررسی می کند. در نهایت، مشخص شده است که به رغم امکان ارجاع نگاه های تمدن شناسانه وی به مدعای همزادی دین و تمدن، این مدعا ابهام هایی دارد که اخذ برخی نتایج و تعمیم ها از نظریه را دچار مشکل می سازد.